8. Sınıf Matematik Sözlüğü

Açınım: Bir cismin yüzeylerinin açılıp bir düzlem üzerine yayılmasına o cismin açınımı denir.
Açıortay: Açının köşesinden geçen ve bu açıyı eş iki açıya ayıran ışına açıortay denir.
Ayrıt: İki düzlemin birbirine rastladığı ve kesiştiği yer yani doğru.
Bağımlı değişken: Bir değişkene göre farklı değerler alabilen değişkene bağımlı değişken denir. (Etkilenen)
Bağımsız değişken: Değeri rastgele belirlenen ve diğer değişkenleri etkileyen değişkene bağımsız değişken denir. (Etkileyen)
Bağıntı: İki veya daha çok nitelik arasında matematik işlemleri yardımı ile kurulan bağlılık veya eşitlik şeklinde tanımlanır.
Benzer Terim: Bir cebirsel ifadede değişkeni ve değişkenin üsleri aynı olan terimlerine benzer terimler denir.
Benzerlik oranı: Benzer çokgenlerin birbirine karşılık gelen kenar uzunluklarının oranına benzerlik oranı denir.
Bilimsel gösterim: |a|, 1 veya 1’den büyük, 10’dan küçük bir gerçek sayı ve n bir tam sayı olmak üzere a.10ⁿ şeklinde ki gösterime bilimsel gösterim denir.
Birim: Bir niceliği ölçmek için kendi cinsinden örnek seçilen değişmez parça.
Cebirsel ifade: İçinde değişken bulunan ifadelere cebirsel ifade denir.
Çap: Bir çemberin merkezinden geçen ve çemberi iki eşit parçaya bölen doğru parçasıdır.
Çarpan: Her doğal sayı, en az iki doğal sayının çarpımı olarak yazılabilir. Bu çarpımların herbirine çarpan denir.
Çarpanlara ayırma: Bir cebirsel ifadeyi, iki cebirsel ifadenin veya bir gerçek sayı ile bir cebirsel ifadenin çarpımı şeklinde yazmak.
Çıktı: Bir olaydaki olası sonuçlar.
Çok büyük sayı: Günlük yaşamda sıklıkla kullanılmayan, çok basamaklı büyük sayılar. (Bol sıfırlı)
Çok küçük sayı: Günlük yaşamda sıklıkla kullanılmayan, çok basamaklı küçük sayılar. (Sıfır tam diye başlayan sayılar)
Çokgen: Doğrusal olmayan en az üç doğru parçasının ikişer ikişer birleştirilmesi sonucu oluşan kapalı şekle denir.
Değişken: Cebirsel ifadelerde bir veya birden fazla sayıyı temsil eden harflere değişken denir.
Denklem: Bilinmeyenin bazı değerleri için sağlanabilen eşitliklere denklem denir.
Dik kenar: Bir dik üçgende her bir dar açının karşısındaki kenar. (Dik açıyı oluşturan kenarlar)
Dik üçgen: Bir iç açısının ölçüsü 90° olan üçgen.
Dikme: Bir doğru için, belirli bir noktadan geçerek doğruya çizilen dik doğru.
Dönme açısı: Bir şeklin dönme merkezi etrafında döndürüldüğü açıya denir.
Dönme merkezi: Dönmede şeklin etrafında döndüğü noktaya dönme merkezi denir.
Dönme: Bir şekli, belli bir nokta etrafında belli bir açıyla çevirmeye dönme denir.
Eğim: Dikey uzunluğun yatay uzunluğa oranına denir.
En büyük ortak bölen (EBOB): İki sayının ortak bölenlerinin en büyüğüne denir.
En küçük ortak kat (EKOK): İki sayının ortak katlarının en küçüğüne denir.
Eş olasılık: Bir olaydaki her bir çıktının olma olasılığının eşit olması.
Eşitsizlik: İçinde <, >, ≤ ve ≥ sembollerini ve sayılar içeren cebirsel ifadeye eşitsizlik denir.
Gerçek sayılar: Rasyonel ve irrasyonel sayılardan oluşan sayılara Gerçel sayılar(Reel sayılar) denir.
Hacim: Bir cismin uzayda doldurduğu boşluk.
Hipotenüs: Bir dik üçgende 90°lik açının karşısındaki kenar.
İki bilinmeyenli doğrusal denklem sistemi: İki bilinmeyenli doğrusal iki denklemden oluşan sistem.
İmkânsız olay: Gerçekleşme olasılığı olmayan olay. (olasılık değeri sıfır)
İrrasyonel sayı: Rasyonel olmayan sayı (İki tam sayının bölümü şeklinde yazılamayan sayı.).
İzometrik: Aynı ölçü, uzunluk veya boyda olma.
Karekök: Bir sayı birbirine eşit iki pozitif sayının çarpımına eşitse bu çarpanlardan birine, o sayının karekökü denir.
Kenarortay: Bir üçgenin bir kenarının orta noktasını karşı köşeye birleştiren doğru parçası.
Kesin olay: Olma olasılığı 1 olan olay.
Koni: Tabanı daire biçiminde olan ve bir tane tepe noktası bulunan geometrik cisim.
Koordinat sistemi: Bir noktanın düzlemdeki ya da uzaydaki yerini belirtmeye yarayan yatay ve düşey doğrulardan oluşan sisteme denir.
Matematik ifadesi: Sayılarla ve matematik sembolleriyle oluşturulan işlemsel ifadenin tamamına verilen isim.
Nanometre: Bir metrenin milyarda biri.
Nicelik: Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen veya azalıp çoğalabilen durumu.
Olasılık: Bir olayın olabilme şansı.
Orijin: Koordinat eksenlerinin kesişim noktası. (0,0)
Örüntü: Belirli bir kurala göre dizilmiş şekil veya sayılara örüntü denir.
Ötelemeli yansıma: Bir şeklin bir doğru boyunca yansımasından sonra ötelenmesine yada ötelenmesinden sonra yansımasına ötelemeli yansıma denir.
Özdeşlik: Bilinmeyenin her değeri için doğru olan eşitliğe özdeşlik denir.
Piramit: Tabanı bir çokgensel bölge, yan yüzleri üçgensel bölge olan ve bir tepe noktasına sahip geometrik cisim.
Pisagor bağıntısı: Bir dik üçgende dik kenar uzunluklarının kareleri toplamının, hipotenüsün karesine eşit olduğunu gösteren bağıntı.
Prizma: Alt ve üst tabanları birbirine eşit ve paralel çokgenlerden ve karşılıklı yan yüzleri birbirine paralel dikdörtgenlerden oluşan geometrik cisim.
Silindir: Tabanları birbirine eş ve paralel iki daireden oluşan ve ekseni tabanlara dik olan geometrik cisim.
Tam kare sayılar: 1, 4, 9, 16, 25 gibi bir doğal sayının karesi olan sayılar.
Tangram: Bir kare oluşturmak üzere kesilmiş 7 parçadan oluşan bir Çin bulmacası.
Üçgen eşitsizliği: Bir üçgende iki kenar uzunluğunun toplamının, üçüncü kenarın uzunluğundan büyük ve iki kenar uzunluğunun farkının mutlak değerin üçüncü kenarın uzunluğundan küçük olması.
Veri: Çözüme ulaşmak için işlenebilir duruma getirilmiş bilgi.
Yarıçap: Çemberin herhangi bir noktasıyla merkezini birleştiren doğru parçasına yarıçap denir.
Yükseklik: Üçgende bir köşeden karşı kenara veya karşı kenarın uzantısına indirilen dikme, Prizma ve silindirde paralel iki taban arasındaki uzaklık, piramit ve konide tepe noktası ile taban arasındaki uzaklık.
Yüzey alanı: Bir geometrik cismin tüm yüzlerinin alanları toplamı.