EĞİTİM BİLİMLERİNE GİRİŞ DERS NOTLARI

BİREYSEL AYRILIKLAR

Birey: Kendine özgü nitelikleri yitirmeden bölünemeyen tek varlıktır. (ilk işleyen Maslow)
Birey: Psiko-sosyal varlıktır.
Bireycilik: Bireyin özgürlüğü, otokontrol-özdenetim, sınırlandırılmamış birey yada ego (ben)
Adaletli Olmak Otokontrol(Özdenetim) ile ilgilidir.
Öğrenmeyi etkileyen faktörler: zeka (öğrenme stili, stratejisi, hızı), yaş, sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik
Akıl: Düşünme, anlama ve kavrama gücü. (bellek)
Kurnaz: Kolay kanmayan, açık göz, başkalarını kandırmasını bilerek amacına ulaşmasını bilen.
Zeka: Akıl yürütme, gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamı. Eğitimcilere göre; Öğrenme gücü
Genel olarak Zeka: sosyal, sayısal ve mekanik olarak üç boyutta kavramsallaştırılmıştır.
Bellek: Sözcük çiftlerini ezberleme, söylenen bir dizi sayıyı tekrarlama.
Algısal Hız: Görsel ayrıntıları, benzerlikleri yada ayrılıkları hızlı ve doğru olarak algılama.
Akıl Yürütme: Mantıksal ilişkileri görme, sayı yada şekil dizilerinin kuralını bulma.
 
IQ (Zeka Bölümü): Genel geçerliliği ve güvenilirliği yüksek performans testlerine IQ Testi denir.
Liberal görüşe göre IQ: Zeka kalıtsal ve sabittir, tek bir sayıya indirgenebilir bir G etmeni olarak hesaplanır.
Gardner a göre zeka türleri
1. Dilsel (Lingustik, 2. Mantıksal-Matematiksel, 3. Mekansal, 4. Müziksel, 5. Kinestetik-Bedensel, 6. Sosyal-Bireylerarası, 7. Özedönük-Bireysel, 8. Doğacı-Doğa Zekası
İletişim: Anlamları ortak kılma süreci. (Laswell)
Laswell İletişim Formülü:
Kim? (Kaynak) öğretmen
Ne söyler? (Mesaj) dersin içeriği
Hangi yol ile? (Kanal) duyu organlarımız
Kime? (Alıcı) öğrenci
Ne gibi bir etkiyle? (Dönüt) etkileşim
 
Dikkat: Psikofizik enerjinin bir noktaya yoğunlaşmasına denir.
Psikofizik: Psikolojinin, çevresel uyarıcıların fiziksel özellikleri ile bu uyarıcıların yarattığı ruhsal yaşantılar arasındaki nicel ilişkileri inceleyen dalı.

Dikkatin Özellikleri
1. Değişkenlik, 2. Seçicilik, 3. Farkındalık, 4. Otomatiklik, 5. Güdülenme, 6. Yaş, 7. Bölünebilirlik

Bellek Çeşitleri:
1. Duyusal Bellek
2. Kısa Süreli Bellek
3. Uzun Süreli Bellek

 
EĞİTİM BİLİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR

Eğitim: Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik kültürlenme sürecine denir.
Hedef, Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri, Değerlendirme
Öğrenme: Yaşantı ürünü ve az çok kalıcı izli davranış değişikliği.
Bilişsel: Zihinsel öğrenmelerin çoğunlukta olduğu alan
Duyuşsal: Duygusal yönlerin baskın olduğu alan
Psikomotor (Devinişsel: Zihin-Kas koordinasyonu gerektiren alan

Öğretim: Öğrenme etkinliklerini kılavuzlama işlemidir. (Bloom)
Öğretmen: Bilgi, görgü ve yaşantısı ile belli dal ve alanlarda başkasının yetişme ve gelişmesine yardım eden kişi.
 
Öğrenme-Öğretme Stratejileri:
Sunuş yoluyla, buluş yoluyla, araştırma-inceleme
 
Öğrenme Stilleri: Görsel, İşitsel, Dokunsal
 
İpucu: Öğrencimizde var olduğunu düşündüğümüz bilgi ve davranışların açığa çıkarmak için sunduğumuz uyarıcılar.
Dönüt: Öğrenmelerin doğruluğu yada yanlışlığı hakkında verilen bilgi.
Dönütler; anında verilmeli, belirgin, kapsamlı, düzeltici, pekiştirici olmalı
Düzeltme: Öğrenme eksikliklerinin giderilmesi.
Pekiştireç: Öğrenmenin tekrarını ve sıklığını artıran uyarıcılar
Hazırbulunuşluk: Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için gerekli yeterliliğe sahip olma durumu.
Hazırbulunuşluk düzeyi; Ön bilgi, tutum ve becerilerin tümü.
Benlik: Bireyin ne olduğu ne olmak istediği ve çevresince nasıl tanındığı hakkındaki bilinçliliği.
Benlik gücü: Güç durumlarla karşılaşınca üstesinden gelme durumu.
Hedef: Bireyin davranışların meydana gelmesini istediğimiz farklılaşmalar.
Akademik Zeka: Soyut kavramları kolaylıkla anlamaya yatkın zeka.
Akademik Başarı: Belirli bir program sonucunda öğrencinin program hedeflerine ilişkin gösterdiği yeterlilik düzeyi.
Akademik Benlik: Bireyin akademik yönünün ağırlıkta olduğu bir işte başarılı olacağına inanma ve kendine güven derecesi.
Güdü / Motivasyon: Öğrencilere neyi, niçin öğrendiklerini açıklayarak, onların derse dikkatini yoğunlaştırma etkinlikleri.
Kuram(Teori): Herhangi bir alana özgü ilke, kural ve bilgiler bütünü. Bilgi kuramı, Bilim Kuramı, Değer Kuramı
İlke: İki kavram arasındaki ilişki. Araştırmalar sonucunda ulaşılmış genellenebilir açıklamalar.
Eğitimde: somuttan-soyuta, yakından-uzağa…
Yöntem: Hedefe ulaşmak için izlenen en kısa yol yada konuyu öğrenmek için seçilen düzenli yol.
Model: Karmaşık bir yapının parçalarının birbiriyle ya da bütünle olan ilişkisini canlandırmak için kullanılan basit sunum şekli. Tam Öğrenme Modeli (Benjamin Bloom)
Yaklaşım: Bir sorunu, konuyu, düşünceyi ele alış, ona bakış biçimi.
Merak: Birşeyi anlamak veya öğrenmek için duyulan istek.
S.Freud ise merakın, bakma iç güdüsünün yüceltmiş bir türü olduğu görüşündedir.
Yetenek: Eğitim yada yetiştirmeyle kazanılan yada kendiliğinden var olan, herhangi bir işin yapılmasını sağlayan bilişsel(zihinsel) yada fiziksel güç.
Algı: Duyusal bilginin yorumlanması ya da anlamlandırılması işlemidir.
 
ID – EGO – SuperEGO
Ruh sağlığı bu üçü arasındaki denge (S.Freud)
 
Öğrenci Nitelikleri:
1. Bilişsel giriş davranışları: Bilgi, Beceri, Yeterlik
2. Duyuşsal giriş özellikleri: İlgi, Tutum, Akademik benlik

 B.Bloom: Tam öğrenme modeli: Öğretim sürecinde öğrenciyi derse katabilen öğretmen etkili öğretmendir.
Maslow: Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi ile ilgilenmiştir.

EĞİTİM FELSEFESİ

Devlet: Normlar Hiyerarşisi: Anayasa – Yasa – KHK – Tüzük – Yönetmelik – Kararname – Yönerge – Genelge
 
Hümanizma: İnsana, insan değerlerine büyük önem veren düşünce ve anlayıştır.
Hümanizmaya C.Rogers ve A.Maslow büyük etki ve katkı sunmuşlardır.
 
Hümanizmaya göre insan gelişimi için boyutlar.
1. Boyut: Kişisel sorumluluk
2. Boyut: “Şimdi ve Burada”
3. Boyut: Bireyin Fenemolojisi
4. Boyut: Kişisel Gelişim

Varlık Felsefesi (Ontoloji): Var olanı inceler
Bilgi Felsefesi (Epistemoloji):
Değerler Felsefesi (Aksiyoloji) (Ahlaki Kurallar-Etik):
 
EĞİTİM FELSEFELERİ
Daimicilik: idealizm ve realizmi temel alır.
İlerlemecilik: Pragmatizmin eğitime uyarlanmış halidir.
(John Dewey)
Özcülük (Esasicilik): İlerlemecilik akımına tepki olarak doğmuş.
Yeniden Yapılanmacılık (Globalleşme) : Pragmatizma dayanır.

EĞİTİM PSİKOLOJİSİ

Psikolojide Akımlar ve Kökenleri:
Yapısalcılık: 1879
İşlevselcilik: 1900
Davranışçılık: 1925
Gestalt: Büyük kriz
Psikanaliz: 1. Dünya savaşı
Hümanistlik: 2. Dünya savaşı
Bilişsel: İnsan hakları kareketi

EĞİTİMİN TARİHSEL TEMELLERİ

Tekrar: Bir konu iyice öğretilmeden diğerine geçilmemesi.
Tekrar bir derste iki kere yapılır dersin başında ve sonunda.
Katılma:1 Öğrencileri cesaretlendirme, ilerlemelerini sağlama; ancak sıkmamalıdır. (merak⟶dikkat⟶güdü)
Katılma:2 Öğrencilerin öğrenme süreci sırasında kendisine sunulan ipuçları ve açıklamalar doğrultusunda öğrenmek için birşeyler yapmasıdır.
Uzmanlaşma: Bilgi, beceri artarak çeşitlenmesi ve zenginleşmesiyle günümüzde alanda uzmanlaşma ortaya çıkmıştır.
 
Eğitimin Siyasal İşlevleri: Siyasal sistemi koruma, Siyasal önder yetiştirme
 
DEVLET: Bir sınıfın yada bir toplumun amaçlarının siyasal ve ekonomik yollarla gerçekleştirilmesinde etkili bir yaptırım gücüdür.
 
Modern devlet; Erkler ayrımı devlet (yasama,yürütme,yargı)
Kuvvetler ayrılığı montesquieu
 
Eğitim Bilimine Giriş.PDF indir