İNKILAP TARİHİ – TRABLUSGARP SAVAŞI

Trablusgarp Savaşı (1911-1912) →Osmanlı  & İtalya

Nedenleri:

→ İtalyanın hammadde ve pazar arayışı.
→ Trablusgarp coğrafi konum olarak italyaya yakın olması.
→ Osmanlının zayıf durumda olması.
→ İtalyanın habeşistan başarısızlığını telafi etmek istemesi (1896)
→ Avrupa devletlerinin italyayı desteklemesi.
Not: Rusya ve İtalya arasında Racconiği anlaşması imzalanmıştır. (1909 da İtalya, Rusyanın boğazlardaki çıkarlarını. Rusyada İtalyanın trablusgarpta ki çıkarlarını tanımıştır.)

Trablusgarp’ın İşgali

Büyük devletlerle gizli görüşmeler yaparak Trablusgarp’ı ele geçirme serbestliği elde eden İtalya, haklı bir gerekçe göstermeden 28 Eylül 1911’de Trablusgarp üzerine harekete geçti. Osmanlı bölgeyi savunabilecek durumda olmadığından dolayı bir grup vatansever subay (M. Kemal, Enver Paşa, Nuri Conker, Fethi Okyar, Ali Çetinkaya) halkı teşkilatlandırmak için Trablusgarp’a gitti. Bölgeye giden subaylardan Mustafa Kemal Derne ve Tobruk’u teşkilatlandırırken; Enver Paşa Bingazi’yi teşkilatlandırdı. Teşkilatlanmış olan asker ve halk karşısında İtalyanlar başarısız duruma düştüler. İtalya Trablusgarp’ta başarılı olamayacağını anlayınca; Osmanlı’yı barışa zorlamak için On İki Ada ve Rodos’u işgal etmiş ve Beyrut limanı, kızıldenizde ki donanmayı ve çanakkale kıyılarını abluka altına almış ama Osmanlı direnmiştir. Osmanlı bu durum karşısında barışa yanaşmamıştır. Fakat, 8 Ekim 1912’de Balkan Devletleri Osmanlı’ya saldırınca; Osmanlı İtalya ile Uşi Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştır.

Uşi Antlaşması (18 Ekim 1912)

→ Trablusgarp, Bingazi İtalyaya bırakılacak.
→ Rodos ve On İki Ada (Yunan işgali ihtimalinden ötürü) geçici olarak İtalyanlara bırakılacak.
→ Kapitülasyonların kaldırılması konusunda İtalya, Osmanlı Devletine destek verecek.
→ Trablusgarp dini açıdan halifeye bağlı olacak. (trablusgarp halkıyla dini ve kültürel bağının devamı için.)

Önemi ve Sonuçları:

→ Kuzey Afrika’daki son toprak parçası kaybedilmiştir. (İtalyaya verildi.)
→ Osmanlı devletinin üç kıtaya hakim olma özelliği sona ermiştir.
→ İlk kez bir savaşta uçak kullanılmıştır.
→ Rodos ve On İki Ada fiilen Osmanlı’nın elinden çıkmıştır.
→ Mustafa Kemal sömürgeciliğe karşı ilk askeri başarı kazanmıştır.